فناوری‌های 2G و 3G در مسیر بازنشستگی جهانی؛ برنامه غروب 3G با سرعت در حال اجراست

با وجود اینکه در حال حاضر میلیاردها دستگاه اینترنت اشیاء به شبکه‌های سلولی مرتبط با نسل‌های قدیمی متصل هستند، لذا حرکت به سمت خاموش کردن شبکه‌های قدیمی‌تر امکان بهره‌مندی از نسل‌های نوین و بهره‌برداری از ظرفیت پهنای‌باندی بالای آنها را فراهم می‌آورد و به همین دلیل است که گفته می‌شود طی چند سال آینده، شبکه‌های 2G و 3G برای همیشه خاموش می‌شوند.

برنامه «غروب 3G» چیست؟

براساس تحقیقات تا پایان سال 2022، بسیاری از بزرگترین اپراتورهای بی‌سیم ایالات متحده، شبکه‌های نسل سوم ارتباطی خود را خاموش کردند و این برنامه در قالب سندی با عنوان «غروب 3G» پیگیری می‌شود.
بنابراین زمانیکه اپراتورهایی مانند AT&T، Verizon و T-Mobile این زیرساخت سلولی را بطور کامل خاموش کنند، دستگاه‌های مبتنی بر این فناوری شبکه دیگر اتصالی نخواهند داشت.
اپراتور AT&T که برنامه خاموش کردن این نسل از فناوری را کلید زده و براساس گزارش‌های بین‌المللی اپراتور ورایزون نیز اعلام کرده که تا پایان سال جاری میلادی خاموش کردن شبکه 3G را به پایان خواهد رساند.
طبیعی است در چنین شرایطی و دایره رقابتی جهانی برای ارائه خدمات و سرویس‌های نوین‌تر، برنامه خاموش‌سازی نسل‌های گذشته در دستور کار تمامی اپراتورهای بین‌المللی باشد تا فضایی برای شبکه‌های سلولی جدیدتر مانند 4G و 5G فراهم شود.

کسب‌وکارها چه مدلی برای بقای بیزینس خود در نظر بگیرند؟ 

در این مقاله به چگونگی آماده‌سازی کسب‌وکارها برای مواجهه با این شرایط اشاره خواهیم کرد اما پیش از آن لازم است که به صورت شفاف و دقیق‌تر گفته شود که «چرا اپراتورهای تلفن همراه شبکه‌های 2G و 3G خود را خاموش می‌کنند؟»

عده‌ای در برخورد با این  برنامه همه‌گیر می‌گویند شبکه نسل‌های دوم و سوم ارتباطی برای اکثر برنامه‌های IoT به خوبی کار می‌کنند پس لزومی ندارد که اپراتورها به سمت خاموش‌سازی این نسل‌ها بروند.
اما در پاسخ باید گفت که همه چیز به عرضه و تقاضا بر می‌گردد.
فناوری‌های 2Gو 3G پیش از این، بروزرسانی‌های گسترده‌ای را پشت سر گذاشته‌اند تا طول عمر خود را افزایش دهند و از زیرساخت‌های خود نهایت استفاده را ببرند. 
همچنین اپراتورها هر کدام محدوده محدودی از فرکانس‌های رادیویی دارند که می‌توانند شبکه‌های خود را به آن اختصاص دهند و هم‌اکنون تقاضا برای نسل‌های جدید نظیر 4Gبسیار بیشتر است و در آینده نزدیک نیز تقاضا برای 5G، LTE-M و NB-IoT افزایش چشم‌گیری خواهد یافت.
اکثر شبکه‌های «نسل دوم» مبتنی بر GSM از باندهای 850-1800 مگاهرتز یا 900-1900 مگاهرتز و شبکه‌های «نسل سوم» از باندهای بین 850 تا 1900 مگاهرتز یا 900 تا 2100 مگاهرتز استفاده می‌کنند. 
فناوری‌های سلولی پیشرفته‌تر می‌توانند از همین باندها برای ارائه بازده داده بالاتر و عملکرد ارزشمندتر استفاده کنند و در سرتاسر جهان، فرصتی که این شبکه‌های جدیدتر (4Gو 5G) ارائه می‌کنند، قابل مقایسه با نسل‌های قبلی نیست؛ لذا زیرساخت‌های گذشته در اختیار این نسل‌ها قرار می‌گیرد.
بنابراین با در نظر گرفتن این موضوع، بسیار مهم است که سازندگان تجهیزات اینترنت اشیاء بدانند که «غروب نسل سوم» چه زمانی اتفاق می‌افتد و قبل از آن چه کاری باید انجام دهند.
اما کسب‌وکارهای مبتنی بر اینترنت اشیاء چگونه باید خودشان را برای این غروب ناگزیر آماده کنند؟
طبیعتا فعالان هر حوزه میانی، بیش از اینکه واکنش‌پذیر باشند به دنبال فعال بودن هستند؛ بنابراین حتی اگر براساس برنامه فعلی یک اپراتور، همچنان سال‌ها زمان برای بهره‌مندی از شبکه نسل‌های دوم و سوم آن وجود داشته باشد اما فعالان کسب‌وکارهای اینترنت اشیاء بهتر است از قبل به فکر ارتقای ضریب اطمینان بیزینس خود باشند.
پر واضح است در گام نخست باید به ارزیابی دستگاه‌های اینترنت اشیاء فعلی خود بپردازند تا آگاهی کاملی نسبت به برخی از دستگاه‌های خود که کاملاً با اتصالات 2Gو 3Gکار می‌کنند، داشته باشند.
پس از تهیه این لیست، باید به شناسایی برنامه اپراتورهایی که بیشترین استفاده را از دستگاه‌های شما دارند، بپردازید و همچنین از ذائقه مشتریان خود مطلع شوید که برای کدام استقرارها نیاز به انتقال به نسل‌های بالاتر دارند.
این موضوع در ارتباط با دستگاه‌های تلفن همراه نیز صادق است؛ ممکن است بسیاری از مشترکان به سادگی بتوانند سرویس تلفن همراه خود را به فناوری جدیدتر تغییر دهند؛ به این شکل که دستگاه‌های آنان از قبل نسل‌های نوین را پشتیبانی می‌کند و تنها کافی است که در تنظیمات دستگاه خود جستجوی شبکه‌های 2Gو 3Gرا متوقف کنند اما با این حال برخی از مشترکان که گوشی آنها به نسبت قدیمی‌تر است نیز نیاز به تغییر دستگاه خود برای سازگاری با نسل‌های جدید دارند.
بنابراین پیش از هر چیز باید نسبت به برنامه اپراتور سرویس‌دهنده خود آگاه بود. برخی از اپراتورها سال‌ها به پشتیبانی از خدمات نسل‌های قدیمی ادامه خواهند داد، برخی از آنها فوراً انتقال داده و کل سرویس خود را در تاریخ مشخصی انجام می‌دهند و در نهایت برخی هم به تدریج طیف سرویس‌دهی نسل‌های قدیمی را در اختیار نسل‌های نوین ارتباطی قرار می‌دهند. 
با این آگاهی می‌توانید یک طرح مهاجرت هوشمندانه طراحی کنید.

از نگاه بیزینسی، زمانیکه دستگاه‌هایی را که باید جابجا شوند و تاریخ‌هایی که باید تغییر کنند را تارگت کردید، باید یک جدول زمانی برای مهاجرت به راه‌حل دیگری ایجاد کنید. 
این ممکن است مستلزم هماهنگی بروزرسانی‌های مهم و مقاوم‌سازی با مشتریان شما باشد. یا ممکن است مستلزم برنامه‌ریزی برای انتقال به سرویس دیگری با شرکت‌های مخابراتی شما باشد. 
از این توضیحات بر می‌آید که هیچ تاریخ جهانی واحد و مشخصی برای خاموش‌سازی شبکه نسل‌های 2Gو 3G وجود ندارد و هر اپراتور شبکه تلفن همراه (MNO) براساس تقاضای محلی، اهداف و توانایی‌هایش تصمیم می‌گیرد که چه زمانی این انتقال برای کسب‌وکارش منطقی‌تر است. 
پس ممکن است با وجود اینکه بسیاری از اپراتورها قبلاً خدمات 2Gخود را متوقف کرده‌اند و تعدادی نیز قصد دارند تا پایان سال جاری به فعالیت 3Gپایان دهند، اما بعید است اپراتورها در سطح جهانی قصد داشته باشند که از هر دو این نسل از فناوری‌ها پشتیبانی کنند.
از آنجایی که برنامه استقرار و سرویس‌دهی فرضا حوزه اینترنت اشیاء می‌تواند مقیاس وسیعی در سطح بین‌المللی داشته باشد، در اینجا رویکرد هر نقطه از جهان و اپراتورهای قاره‌های مختلف را می‌آوریم تا ضمن آشنایی با نگاه بین‌المللی در این ورتیکال، برای توسعه خدمات نیز ذهنیت روشنی داشته باشید. 

برنامه غروب 3G در قاره‌های مختلف جهان 

برنامه خاموش‌سازی نسل‌های قدیمی شبکه‌های موبایل از جمله 2G و 3G که با عنوان جهانی غروب 3G شناخته می‌شود، طی سال‌های اخیر وارد فاز اجرایی در بسیاری از نقاط جهان شده و اکنون در میانه سال ۲۰۲۵، بخش قابل‌توجهی از این فرآیند در مناطق مختلف جهان به سرانجام رسیده است. با وجود تفاوت در سرعت اجرای این برنامه میان کشورها و قاره‌ها، الگوی غالب در سراسر جهان حاکی از حرکت رو به جلوی اپراتورها به‌سوی بازنشستگی شبکه‌های نسل دوم و سوم و آزادسازی منابع فرکانسی برای توسعه نسل‌های نوین ارتباطی نظیر 4G، 5G، LTE-M  و NB-IoT است.

آفریقا 

در قاره آفریقا، روند خاموش‌سازی شبکه‌های 2G  و 3G  همچنان به‌صورت تدریجی و با سرعتی کمتر نسبت به سایر مناطق جهان دنبال می‌شود. با این حال، برخی کشورها نظیر نیجریه اقدام به توقف عملیاتی خدمات مبتنی بر این نسل‌ها کرده‌اند. به‌عنوان نمونه، اپراتور Ntel در نیجریه اعلام کرده که در حال حاضر هیچ‌گونه سرویس فعال روی بسترهای 2G یا 3G  ارائه نمی‌کند. با توجه به توسعه فزاینده فناوری LTE در آفریقا، پیش‌بینی می‌شود طی سال‌های آینده، اپراتورهای بیشتری در این منطقه فرآیند مهاجرت به نسل‌های جدید را آغاز کنند.

قاره آمریکا 

در آمریکای شمالی، اپراتورهای بزرگ ایالات متحده از جمله AT&T، T-Mobile و Verizon فرآیند خاموشی شبکه‌های نسل دوم و سوم را تا پایان سال ۲۰۲۲ به‌طور کامل به پایان رسانده‌اند. در آمریکای لاتین نیز اپراتورهای منطقه‌ای مانند Claro در کشورهای مختلف از جمله کلمبیا و پورتوریکو، برنامه‌ خاموش‌سازی مرحله‌ای را اجرا کرده‌اند. شبکه 2G در کلمبیا تا پایان ۲۰۲۲ و 3G در پورتوریکو تا پایان ۲۰۲۳ غیرفعال شده‌اند و در کشورهایی نظیر برزیل، پایان فعالیت شبکه‌های 2G و 3G تا سال ۲۰۲۵ در دستور کار قرار گرفته است.

آسیا 

قاره آسیا از پیشگامان خاموش‌سازی شبکه‌های قدیمی محسوب می‌شود. کشورهای آسیای شرقی از جمله ژاپن، کره جنوبی، سنگاپور و ماکائو سال‌هاست که خدمات مبتنی بر نسل دوم را متوقف کرده‌اند و اکثر اپراتورها در این مناطق وارد مرحله نهایی غروب 3G شده‌اند. به‌عنوان نمونه، اپراتور SEATel در کامبوج شبکه 3G خود را در سال ۲۰۱۵ خاموش کرد و اپراتور Smart نیز تا نیمه نخست سال ۲۰۲۲ سرویس نسل سوم را در این کشور متوقف ساخت. در چین، اپراتور China Unicom پایان سرویس‌دهی شبکه 2G را تا پایان سال ۲۰۲۵ اعلام کرده و در اندونزی نیز Telkomsel به‌طور مشابه برنامه خاموش‌سازی 3G را تا پایان سال جاری میلادی در دستور کار دارد. همچنین اپراتور Dialog در سریلانکا نیز خاموشی کامل شبکه 3G را تا پایان ۲۰۲۵ اجرایی خواهد کرد.

اروپا 

در اروپا، برخلاف تصور عمومی، طول عمر شبکه‌های 2G در برخی کشورها از 3G بیشتر بوده است. با این حال روند خاموش‌سازی 3G از سال ۲۰۲۱ در بسیاری از نقاط این قاره آغاز شده است. به‌عنوان مثال، اپراتور Telenor در نروژ شبکه 3G را در سال ۲۰۲۱ خاموش کرد، در حالی که خاموشی کامل 2G در این کشور تا سال ۲۰۲۵ زمان‌بندی شده است. اپراتور Vodafone نیز از سال ۲۰۲۲ شبکه‌های 3G خود را در کشورهای مختلف اروپایی از جمله ایرلند و یونان غیرفعال کرده است. اپراتورهای بزرگی نظیر O2، EE و Three UK نیز اعلام کرده‌اند که تا سال ۲۰۲۵ فرآیند غروب کامل شبکه 3G را تکمیل خواهند کرد.

اقیانوسیه 

در منطقه اقیانوسیه نیز اکثر اپراتورهای استرالیا و نیوزلند خدمات مبتنی بر شبکه 2G را تا سال‌های گذشته خاموش کرده‌اند. با این حال، شبکه3G هنوز به‌طور گسترده در این منطقه فعال است. اپراتور Spark در نیوزلند اعلام کرده که تا پایان سال ۲۰۲۵ برنامه خاموش‌سازی شبکه3G را اجرا خواهد کرد. سایر اپراتورها نیز در حال ارزیابی زمان‌بندی‌های مشابه هستند، اما هنوز تاریخ قطعی برای قطع عمومی این نسل اعلام نشده است.
اگرچه تاکنون تاریخ جهانی یکسانی برای پایان خدمات شبکه‌های نسل دوم و سوم تعیین نشده است، اما الگوی غالب در سطح بین‌المللی نشان می‌دهد که اپراتورهای فعال در کشورهای پیشرو، تا پایان سال ۲۰۲۵ به‌طور کامل از 3G عبور خواهند کرد. این روند نشان‌دهنده پایان عملیاتی فناوری‌هایی است که طی دو دهه گذشته نقش مهمی در توسعه ارتباطات ایفا کردند. در فضای رقابتی امروز، آزادسازی طیف‌های فرکانسی برای بهره‌برداری حداکثری از نسل‌های نوین نه تنها یک انتخاب فنی، بلکه ضرورتی راهبردی برای آینده‌ ارتباطات دیجیتال به شمار می‌رود.

با خاموش شدن 3G باید به فکر تغییر برخی گوشی‌ها بود 

پر واضح است که گوشی‌هایی نظیر آیفون‌های قدیمی‌تر مثل 6، C5 و S5 و همچنین گوشی‌های سامسونگ گلکسی 4S و قدیمی‌ترها با خاموش شدن 3G دیگر امکان استفاده از نسل‌های بالاتر را نخواهند داشت و برای بهره‌مندی از خدمات پرسرعت لاجرم باید به فکر تعویض آنها با مدل‌های جدیدتر بود.
پیش‌بینی می‌شود با توجه به لبه تکنولوژی بودن اپراتورهای تلفن همراه ایران و رقابت تنگاتنگ با اپراتورهای بین‌المللی در زمینه توسعه و بهره‌برداری از تکنولوژی‌های نوین، برنامه این رویه «غروب 3G» نیز در بدنه اپراتورهای بزرگ ایرانی طراحی و پیاده‌سازی شود تا زمینه برای گذر از نسل‌های قدیمی و ورود هوشمندانه‌تر به فناوری نسل‌های نوین ارتباطی فراهم شود.