رایانش ابری: ترکیبی از بهترین ابزارهای تکنولوژی برای رشد سریع‌تر کسب و کار شما
اگر بخشی از زمانتان را در اینترنت سپری می‌کنید، حتماً از تکنولوژی رایانش ابری هم بهره می‌برید؛ حتی اگر خودتان متوجه این قضیه نباشید.
مزایای این تکنولوژی می‌تواند در پیشرفت یک کسب‌وکار تأثیر بسیار پررنگی داشته باشد. اگر می‌خواهید با کاربردها و مزایا و معایب رایانش ابری بیشتر آشنا شوید و درباره اهمیت آن در سازمان‌ها بدانید، این مطلب را تا انتها دنبال کنید.
رایانش ابری چیست؟
رایانش ابری در واقع ارائه خدمات مختلف از طریق اینترنت به‌جای استفاده از نرم‌افزارها و سخت‌افزارهاست. برنامه‌های این تکنولوژی شامل برنامه‌هایی از جمله ذخیره‌سازی داده‌ها، سرورها، پایگاه‌های داده، شبکه و نرم‌افزار می‌شود.
در ذخیره‌سازی مبتنی‌بر ابر، به‌جای نگهداری فایل‌ها روی هارددیسک یا به‌صورت فیزیکی، آن‌ها در یک پایگاه داده در مکانی دور ذخیره می‌شوند. تا زمانی که یک دستگاه الکترونیکی به وب دسترسی داشته باشد، به داده‌ها و برنامه‌های نرم‌افزاری برای اجراییشان دسترسی دارد.
تاریخچه رایانش ابری چیست؟
اصطلاح رایانش ابری از اوایل دهه 2000 وجود داشت اما مفهوم رایانش به عنوان یک سرویس برای مدت طولانی‌تری وجود داشته است؛ یعنی از دهه 1960، زمانی که دفاتر کامپیوتری به شرکت‌ها اجازه می‌دادند تا به‌جای خرید پردازنده مرکزی، مدتی آن را اجاره کنند.
این سرویس‌های اشتراک‌گذاری مدت‌دار تا حد زیادی با ظهور کامپیوترهای شخصی که بسیار قیمت پایینی داشتند، منسوخ شد و با ظهور شرکت‌های Data Center، سازمان‌ها داده‌های بسیار زیادشان را در آن‌ها ذخیره می‌کردند.
کاربردهای رایانش ابری
همان‌طور که قبلاً گفتیم احتمالاً در حال حاضر از رایانش ابری استفاده می‌کنید. کارهایی مثل ارسال و دریافت ایمیل، ویرایش آنلاین اسناد ورد و اکسل، تماشای آنلاین فیلم و سریال، گوش‌دادن به موسیقی از پلتفرم‌های آنلاین، ذخیره اطلاعات و بسیاری از موارد دیگر توسط رایانش ابری صورتمی‌گیرد.
امروزه در سازمان‌های مختلف -از استارتاپ‌ها گرفته تا شرکت‌های بزرگ و حتی دولت‌ها- از رایانش ابری استفاده می‌کنند. در ادامه چند نمونه از کاربردهای این تکنولوژی را به شما معرفی می‌کنیم.
ذخیره‌سازی، پشتیبان‌گیری و بازیابی اطلاعات
با انتقال داده‌های خود از طریق اینترنت به یک فضای ذخیره‌سازی ابری (Cloud Storage) خارج از سایت که از هر مکان و هر دستگاهی قابل دسترسی است، از داده‌هایتان با هزینه‌ای کم و در مقیاسی بزرگ محافظت کنید.
اشتراک‌گذاری صدا و تصویر به‌صورت زنده
شما می‌توانید با مخاطبانتان در هر زمان و هر مکان و با هر دستگاهی، صدا و تصویری با کیفیت بالا را به اشتراک بگذارید. این می‌تواند یک مکالمه خانوادگی، یک کلاس درس آنلاین یا موارد مشابه باشد.
ارائه نرم‌افزارها در صورت تقاضا
نرم‌افزار درخواستی (On Demand Software) که به عنوان سرویس (SaaS) هم شناخته می‌شود، امکان ارائه آخرین آپدیت‌های نرم‌افزار را در هر زمان که مشتری بخواهد، فراهم می‌کند. با سرویس SaaS در بخش‌های بعدی آشنا می‌شویم.
تست و ساخت اپلیکیشن
رایانش ابری به توسعه‌دهندگان سازمانی دسترسی سریع به ابزارها و پلتفرم‌ها برای ساخت و آزمایش برنامه‌ها را می‌دهد و زمان ورود به بازار را تسریع می‌کند. به کمک زیرساخت‌های ابری که به‌راحتی می‌توان آن‌ها را کم و زیاد کرد، هزینه و زمان لازم برای توسعه برنامه‌ها به میزان قابل توجهی کم می‌شود.
تجزیه و تحلیل داده‌های بزرگ
این تکنولوژی، منابع تقریباً نامحدودی را برای پردازش حجم زیادی از داده‌ها به منظور سرعت‌بخشیدن، در اختیار کاربر قرار می‌دهد. شما می‌توانید به‌راحتی داده‌های بخش‌های مختلف سازمان را در فضای ابری یکی کنید و با استفاده از هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی، به بهترین تحلیل‌ها برسید.
مزایای رایانش ابری چیست؟
این تکنولوژی تغییر بزرگی در شیوه سنتی تفکر کسب‌وکارها ایجاد کرده است. در این بخش دلایلی را که سازمان‌ها به خدمات رایانش ابری روی می‌آورند برایتان می‌گوییم.
کاهش هزینه‌های سازمان
استفاده از رایانش ابری به شرکت‌ها کمک می‌کند تا هزینه‌های فناوری اطلاعاتشان را به‌مقدار قابل توجهی کاهش دهند. این تکنولوژی هزینه خرید سخت‌افزار، نرم‌افزار، راه‌اندازی سیستم و راه‌اندازی مرکز داده را در محل سازمان به‌کلی حذف می‌کند. مهم‌تر از این موارد، باعث حذف هزینه نگهداری از سرورها، هزینه سنگین برق و سیستم خنک‌کننده سرورها و هزینه استخدام نیروی انسانی برای مدیریت زیرساخت این بخش می‌شود.
افزایش انعطاف‌پذیری
سازمان‌ها زمان محدودی برای تقسیم فعالیت‌های مختلف دارند. اگر روش‌های فعلی بخش IT سازمان باعث توجه بیش از حد به مسائل کامپیوتر و ذخیره‌سازی اطلاعات شود، سازمان دیگر نمی‌تواند روی رسیدن به اهداف و جلب رضایت مشتریان کار کند. از سوی دیگر تکیه به یک سازمان خارجی و میزبانی از زیرساخت‌های فناوری اطلاعات، زمان بیشتری را در اختیار شرکت می‌گذارد تا روی مسائل مهم‌تر تمرکز کند.
علاوه‌بر این موارد اگر شرکت به فضای بیشتری نیاز داشته باشد، یک سرویس ابری می‌تواند به‌جای انجام آپدیت‌های پیچیده و گران در زیرساخت فناوری اطلاعات شرکت، آن تقاضا را فوراً برآورده کند. این آزادی و انعطاف‌پذیری می‌تواند کارایی شرکت را بالا ببرد.افزایش سرعت و کارایی
رایانش ابری به شرکت اجازه می‌دهد تا اطلاعات را با کارایی بیشتری نسبت به سایر روش‌ها ارسال، ذخیره و توزیع کند. این تکنولوژی به شرکت‌ها کمک می‌کند تا اطلاعات را فوراً جمع‌آوری کنند، به‌اشتراک گذارند و به‌سرعت به منابع اضافی یا نرم‌افزار جدید دسترسی پیدا کنند. زمانی که یک دستگاه جدید به سیستم ابری متصل شود، ارتباطش با دیگر دستگاه‌ها فوراً برقرار می‌شود و اطلاعات را ارسال و دریافت می‌کند.
امنیت بالا
بسیاری از شرکت‌ها در زمان شروع به استفاده از رایانش ابری، درباره امنیت اطلاعاتشان نگران هستند. مدیران شرکت‌ها با خودشان می‌گویند وقتی فایل‌ها، برنامه‌ها و دیگر داده‌ها به‌طور امن در محیط شرکت نگهداری نمی‌شوند، چطور می‌توانیم از محافظت درست آن‌ها در یک شرکت دیگر مطمئن باشیم؟ اگر ما می‌توانیم از راه دور به اطلاعاتمان دسترسی داشته باشیم چه چیزی جلوی یک مجرم سایبری را از دسترسی به اطلاعات می‌گیرد؟
یکی از کارهای اصلی شرکت‌های رایانش ابری، نظارت دقیق بر امنیت سرورهاست. سیستم‌های این شرکت‌ها به‌طور قابل توجهی امن‌تر از یک سیستم داخلی و معمولی است؛ چراکه زمان و انرژی افراد سازمان باید بین هزاران نگرانی و دغدغه اطلاعاتی تقسیم شود.
جدا از این مورد، باید حقیقتی را هم در نظر بگیرید؛ درصد بسیار زیادی از سرقت داده‌ها از داخل سازمان و توسط کارمندان صورت می‌گیرد. به همین دلیل، نگهداری از اطلاعات در خارج از محیط شرکت می‌تواند انتخاب امن‌تری باشد.مقیاس جهانی
یکی دیگر از مزایای خدمات رایانش ابری، امکان مقیاس‌پذیری آن است. مقیاس‌پذیری به‌معنای ارائه مقدار مناسبی از منابع IT در زمان لازم و از منطقه جغرافیایی مورد نیاز است. برای مثال کم و زیاد کردن فضای ذخیره‌سازی و پهنای باند نمونه مقیاس‌پذیری به شمار می‌رود.
معایب رایانش ابری
Cloud Computing هم مثل هر تکنولوژی دیگری معایب خودش را دارد و باید از آن‌ها اطلاع داشته باشید. البته در حالت عادی این معایب در برابر مزایایی که مطرح کردیم زیاد به چشم نمی‌آیند.
حساب‌کردن هزینه‌های رایانش ابری
اگرچه سرویس‌های ابری می‌توانند هزینه‌های شما را کاهش دهند؛ اما باید مطمئن شوید که این انتقال واقعاً منطقی است. باید یک برنامه‌ریزی مناسب داشته باشید؛ تمام سیستم‌های درون سازمانتان را بررسی و آن‌ها را به دو دسته تقسیم کنید. دسته اول سیستم‌هایی هستند که باید به فضای ابری منتقل شوند و دسته دوم آن‌هایی هستند که باید در محل سازمان باقی بمانند. بعد از مشخص‌شدن این موضوع، می‌توانید درباره استفاده از این تکنولوژی تصمیم بگیرید.
فضای ابری، دسترسی شما را به داده‌ها محدود می‌کند
از آن‌جایی که زیرساخت‌های ابری تحت مالکیت و مدیریت ارائه‌دهنده آن خدمات است، کسب‌وکارها احتمالاً نگران عدم کنترل کافی بر داده‌هایشان خواهند بود. جزئیات قراردادی که با شرکت خدمات ابری می‌بندید، به شما می‌گوید ارائه‌دهنده چه محدودیت‌هایی می‌تواند برای شما ایجاد کند.
همه این شرکت‌ها به شما اجازه کنترل اطلاعاتتان را می‌دهند؛ حتی اگر اجازه تغییر زیرساخت‌ها را نداشته باشید. شما باید در زمان بستن قرارداد، جزءبه‌جزء قرارداد را مطالعه کنید و متوجه منظور تک‌تک کلمات آن شوید تا هیچ مشکلی برایتان پیش نیاید.سرعت پشتیبان‌گیری و بازیابی پایین‌تر
از آن‌جایی که انتقال داده‌ها به فضای ابری زمان زیادی می‌برد، پشتیبان‌گیری از اطلاعات معمولاً بیشتر از حالت سیستم‌های داخلی طول می‌کشد. اگر حجم اطلاعاتی که می‌خواهید ازشان بک‌آپ بگیرید زیاد باشد، این زمان می‌تواند طولانی‌تر شود. البته این سرعت تا حد زیادی به ارائه‌دهنده فضای ابری هم بستگی دارد.
وابستگی به اینترنت
یکی از مشکلات این تکنولوژی که در ایران به‌طور جدی با آن مواجه هستیم، بحث اتصال به اینترنت است. رایانش ابری کاملاً متکی به اینترنت است و اگر اتصال شما قطع شود، به اطلاعاتتان دسترسی نخواهید داشت. با این حال قطعی اینترنت، داده‌های شما را پاک نمی‌کند یا به خطر نمی‌اندازد.
چالش‌هایی که رایانش ابری با آن‌ها مواجه است
هرچه مقیاس شرکت‌های استفاده‌کننده از خدمات رایانش ابری و تعدادشان بیشتر می‌شود، چالش‌هایی که این تکنولوژی با آن‌ها روبه‌رو می‌شود اهمیت بیشتری پیدا می‌کنند. تعدادی از مهم‌ترین چالش‌های این تکنولوژی را در ادامه معرفی می‌کنیم.
امنیت اطلاعات و حریم شخصی
امنیت در هنگام کار با داده‌ها یکی از نگرانی‌های اصلی هرکسی است و یکی از چالش‌های مهم این فناوری به شمار می‌رود. هیچکدام از ارائه‌دهندگان سرویس ابری نمی‌توانند امنیت 100 درصد حریم خصوصی شما را تضمین کنند. پس خودتان باید درباره داده‌هایتان مسئولیت‌پذیر باشید. سوءاستفاده از داده‌ها، نبودن ابزارهای کنترلی و پیکربندی نادرست ابر، از علل اصلی عدم امنیت هستند.
چالش‌های عملکرد
عملکرد خدمات رایانش ابری، به فروشندگانی بستگی دارد که این خدمات را به مشتریان ارائه می‌دهند. اگر سیستم‌های یک شرکت ابری با مشکل مواجه شوند، کسب‌وکار هم تحت تأثیر قرار می‌گیرد.
انواع رایانش ابری
رایانش ابری تنها یک نوع ندارد و هیچکدام از آن‌ها برای همه نیازها مناسب نیستند. چندین نوع از این تکنولوژی برای کمک به ارائه راه‌حلی مناسب برای نیاز شما تکامل یافته‌اند. شما باید در ابتدا نوع استقرار ابری را که خدمات ابری‌تان روی آن پیاده می‌شوند، تعیین کنید. سه راه متفاوت برای استقرار خدمات ابری وجود دارد. این سه استقرار عبارتند از:
رایانش ابری عمومی (Public Cloud)
رایانش ابری عمومی، توسط سازمان‌های خدمات ابری ارائه می‌شوند و منابعی مثل سرور و فضای ذخیره‌سازی را از طریق اینترنت در اختیار مشتریانشان می‌گذارند. Microsoft Azure نمونه‌ای از ابر عمومی است. در ابر عمومی، همه دستگاه‌ها، نرم‌افزارها و دیگر زیرساخت‌های بک‌آپ‌گیری به شرکت ابر تعلق دارند و به وسیله آن‌ها مدیریت می‌شود. شما به خدمات این شرکت‌ها دسترسی دارید و حسابتان را با یک مرورگر باز می‌کنید.
رایانش خصوصی (Private Cloud)
ابر خصوصی نوعی از رایانش ابری است که فقط توسط یک کسب‌وکار یا شرکت استفاده می‌شود. یک ابر خصوصی ممکن است در Data Center سازمان واقع شود. ابر خصوصی خدمات و زیرساخت‌های یک شبکه را خصوصی نگه می‌دارد.
ابر ترکیبی (Hybrid Cloud)
این دسته همان‌طور که از اسم‌شان مشخص است، ابرهای خصوصی و عمومی را ترکیب می‌کنند. این دو دسته توسط فناوری‌ای به هم متصل شده‌اند که امکان اشتراک‌گذاری داده‌ها و برنامه‌ها را بین ابر خصوصی و عمومی فراهم می‌کند. ابرهای ترکیبی به‌وسیله این قابلیت، انعطاف‌پذیری را در سازمانتان بیشتر و به افزایش بهره‌وری زیرساخت‌ها و امنیت کمک می‌کنند.
انواع سرویس‌های ابری
اکثر خدمات رایانش ابری به چهار دسته تقسیم می‌شوند. دانستن این‌که هر کدام از این موارد چه هستند و چه تفاوت‌هایی دارند، دستیابی به اهداف تجاری‌تان را آسان می‌کند.
IaaS
این گروه، ابتدایی‌ترین دسته در رایانش ابری است. با این سرویس، سرورها و ماشین‌های مجازی(VM)، فضای ذخیره‌سازی، شبکه‌ها و سیستم‌های عامل را از یک شرکت ارائه‌دهنده اجاره می‌کنید.
PaaS
این پلتفرم به عنوان سرویس به خدمات رایانش ابری اشاره دارد که توسعه، آزمایش، ارائه و مدیریت برنامه‌های نرم‌افزاری را بر اساس تقاضا فراهم می‌کند. این تکنولوژی به‌گونه‌ای طراحی شده است که کار توسعه‌دهندگان را برای ایجاد سریع برنامه‌های وب یا تلفن همراه آسان می‌کند؛ در واقع این تکنولوژی باعث رفع نگرانی‌ها درباره راه‌اندازی یا مدیریت زیرساخت‌های سرورها، ذخیره‌سازی شبکه و پایگاه داده می‌شود.
SaaS
این دسته روشی برای ارائه برنامه‌های کاربردی نرم‌افزار از طریق اینترنت طبق تقاضا و بر اساس اشتراک است. با SaaS، ارائه‌دهندگان ابر، برنامه‌های نرم‌افزاری و زیرساخت‌ها را میزبانی و مدیریت می‌کنند. همچنین مدیریت هرگونه تعمیر و نگهداری مانند ارتقای نرم‌افزار و وصله‌های امنیتی را به عهده دارند. در این ساختار کاربران از طریق اینترنت به برنامه متصل می‌شوند.
رایانش بدون سرور
رایانش بدون سرور با PaaS همپوشانی دارد. این دسته بر ایجاد عملکرد بدون اتلاف وقت و مدیریت سرورها و زیرساخت‌های مورد نیاز این کار تمرکز می‌کند. ارائه‌دهنده ابر وظیفه تنظیمات، برنامه‌ریزی و مدیریت سرور را بر عهده دارد. معماری‌های رایانش بدون سرور، مقیاس‌پذیر و رویدادمحور هستند. این دسته تنها در حالت‌هایی خاص از منابع استفاده می‌کنند.
تفاوت شبکه ابری (Cloud Networking) و رایانش ابری چیست؟
تا این‌جا با رایانش ابری آشنا شدیم. برای پاسخ به سوال بالا باید ابتدا تعریفی از شبکه ابری ارائه دهیم. شبکه ابری به اجاره زیرساخت‌ها و قابلیت‌های شبکه از یک ارائه‌دهنده ابر شخص ثالث اشاره دارد. این زیرساخت‌ها و قابلیت‌ها می‌توانند روتور، فایروال، Load Balancer، آداپتور و غیره باشد.
شما می‌توانید با استفاده از شبکه ابری از راه دور به همه دستگاه‌های شبکه دسترسی داشته باشید. به کمک شبکه ابری و با طراحی، پیکربندی و مدیریت منابع شبکه روی ابر، از تبادل روان اطلاعات در سازمانتان اطمینان حاصل می‌کنید.
تفاوت رایانش ابری و شبکه ابری در چیست؟
رایانش ابری شامل اجاره سرورهای شخص ثالث برای ذخیره‌سازی، میزبانی برنامه‌ها و مدیریت پایگاه داده از طریق اینترنت است؛ در حالی که استفاده از سرورهای خارج از محل و منابع شبکه برای ساخت و مدیریت شبکه فناوری اطلاعات، شبکه ابری نامیده می‌شود. هم رایانش و هم شبکه ابری، نیاز به خرید سخت‌افزار گران‌قیمت را از بین می‌برند.
سایر مدل‌های رایانش
رایانش ابری، تنها شکل از محیط‌های رایانشی نیست، در این بخش با انواع دیگر رایانش و کاربردهای آن‌ها آشنا می‌شویم.
رایانش سنتی
رایانش سنتی فرایند استفاده از مراکز داده فیزیکی برای دسته‌بندی اطلاعات است. در این روش، دسترسی به داده‌ها، نرم‌افزار و ذخیره‌سازی محدود به کاربران و دستگاه‌ها است. از این رو، فقط به دستگاه‌های مجاز که به شبکه رسمی متصل می‌شوند، اجازه دسترسی می‌دهد. پس رایانش سنتی کاربران را محدود می‌کند تا فقط به داده‌های سیستمی که آن‌ها را ذخیره می‌کند، دسترسی داشته باشند.
رایانش گرید (Grid Computing)
رایانش گرید (Grid Computing) یک مدل پیشرفته از محاسبات توزیع شده است که در آن منابع محاسباتی متنوعی از گره‌های مختلف در سراسر شبکه به صورت مشترک و هماهنگ مورد استفاده قرار می‌گیرند. این مدل به منظور افزایش توانایی محاسباتی و پردازشی در پروژه‌ها و کاربردهایی با نیازهای بسیار بزرگ ایجاد شده است. رایانش گرید نوعی محیط رایانش است که از منابع متعدد استفاده می‌کند.
رایانش توزیع‌شده
در رایانش توزیع‌شده چندین کامپیوتر و دستگاه با استفاده از یک شبکه به هم متصل می‌شوند؛ اما به‌صورت فیزیکی از هم جدا هستند. در نتیجه یک کار واحد از واحدهای عملکردی مختلف از گره‌های مختلف انجام می‌شود.
رایانش خوشه‌ای
در این نوع محیط رایانشی خوشه‌ها وظایفی را اجرا می‌کنند. رایانش خوشه‌ای به خوشه‌ها اجازه می‌دهد تا به عنوان مجموعه‌ای از کامپیوترهای با اتصال سست یا محکم در کنار هم کار کنند؛ در نتیجه، این کامپیوترها به عنوان یک سیستم واحد در نظر گرفته می‌شوند و وظایف را به‌صورت موازی اجرا می‌کنند.
بهترین شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات رایانش ابری
در چند دهه گذشته شرکت‌های بسیار زیادی در سراسر جهان پا به عرصه رایانش ابری گذاشتند و خدمات متنوعی را ارائه می‌دهند. تعدادی از بهترین شرکت‌های خدمات Cloud Computing عبارتند از:
- Kamatera
- phoenixNAP
- Appinventiv
- InData Labs
- Serverspace
- Innowise Group
- pCloud
- Cloudways
- Amazon Web Services
- Microsoft Azure
- Google Cloud Platform
- Adobe
- IBM cloud
کدام شرکت‌های بزرگ از محصولات رایانش ابری استفاده می‌کنند؟
اگر هنوز هم درباره استفاده از رایانش ابری شک دارید، با دیدن نام بزرگ‌ترین شرکت‌هایی که از این خدمات استفاده می‌کنند، نظرتان عوض می‌شود. این شرکت‌های بزرگ که هر کدام در زمینه فعالیت خود حرف اول را می‌زنند عبارتند از:
- Netflix
- Coca Cola
- Vinino
- Kroger
- Gameloft
- Etsy
- eBay
- X
- Paypal
جمع‌بندی
در این مقاله با اهمیت، کاربردها و مزایا و معایب رایانش ابری آشنا شدیم. این فناوری تأثیر بسیار بزرگی در پیشرفت کسب‌وکارها تأثیر می‌گذارد. استفاده از این فناوری هزینه‌های سازمان‌ها را کاهش می‌دهد و سرعت انجام کارها و در نتیجه کارایی را بالا می‌برد.
